Алдай сыннарының ары-өвүр талазында Кыдат биле Моол күрүнелерниң кызыгаарында түрк дылдыг «көк-моънчактар» деп чон чурттап турар. Чамдык чогаалдарда, эртемденнерниң ажылдарында «тыва моолдар» деп-даа адаарлар. Олар Кыдаттың ортумак язы-сөөктүг чоннары-биле кады-кожа Синьзян-Уйгур автономнуг можузунуң Алтай аймааның Алтай хоорай, Хава, Буурчин, Ак-Догай сумуларының девискээринде ийи мун ажыг кижи чурттап турарлар (1). Кыдаттың тывалары азы «көк-моънчактар»-ның тывылган угунуң...Read More

Шагаа – чөөн чүк чоннарның эрги чылды үдеп, чаа чылды уткуур эң ыдыктыг улуг байырлалы. Ол дээрге, соок кышты хүр-менди ажып, чылыг частың айы-биле чолукшужары, база кижи бүрүзүнге база бир чаа назынны немеп турар дээн чижектиг ханы уткалыг байырлал болур. Шагаа байырлалында эң-не элбек аъш-чемин белеткеп, аал-оранын, кодан-девискээрин, кажа-хораазын аштап-арыглап, кижи бүрүзү чаа даараан идик-хевин...Read More