Хүндүлүг тыва чонувус!
Чаңчыл болган Тыва дыл хүнүн 5 дугаар чыл демдеглеп турарывыстың ачызында, тыва чоннуң бот миниишкинни күштелип, харысаалгазы оттуп турарын демдеглеп болур бис.
Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг шинчилелдер инстититуду ниитилелде дылдың байдалын үргулчу хайгаарап өөренип турар. Бо чылын дыл бөлүүнүң эртем ажылдакчылары ниитилелде тыва дылдың байдалын өөренип көөрү-биле социал четкилерге кыска болгаш чугула айтырыгларлыг шинчилелди кылган. Шинчилелдиң киржикчилери 3068 кижилерниң 99% хуузу тыва дылды кадагалап арттырары чугула деп санап турары өөрүнчүг. Ол ышкаш тыва дылды арттырып аары, ажы-төлге, келир салгалдарга дамчыдары чугула деп 93% хуузу санап турары чоннуң медерели оттуп келгеннин херечилеп турар.
Чоннуң харыыларында төрээн дылы-биле сырый харылзаалыг үндезин культура, төөгү, тыва чоннуң ат-алдарлыг кижилери, мөзү-шынар, чаңчылдар, ужурлар, сагылгалар, тыва чемнер, сыгыт-хөөмей, көдээ ажыл-агый, Тывада амыдыралдың деңнели дээн ышкаш чидиг айтырыглар көдүртүнүп турар. Мындыг харыылар тыва дыл дээрге чугле дылдың айтырыы эвес, а ажыл-амыдыралдың системниг айтырыы деп чүүлдү көргүзүп турар.
Буурул баштыг өгбелеривистен муң-муң чылдарда көжээ даштарда сиилбип арттырганы салгалдан салгалче дамчып келген төрээн дылывыс – Тыва дыл хүнү-биле силер бүгүдеге изиг байырывыс чедирип тур бис!
Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг
шинчилелдер инстититудунуң коллективи.