2022 чылдың ноябрь 1-ниң хүннүнде «Тыва дыл – чоннуң культуразын бедидер болгаш суртаалдаар чугула чепсек: ону сайзырадыр болгаш камгалап арттырар оруктары» деп төгерик стол болуп эрткен.
Төгерик столга Национал школа хөгжүдер институттуң Өөредилгениң этнокультурлуг ужур-утказын хевирлээр лабораторияның эргелекчизи, пед. эрт. кандидады Алевтина Сугдуровна Шаалы «Кижиниң хевирлеттинеринге төрээн дылдың чугулазы» деп илеткелди кылган.
Төрээн дылдың дөзүн өг-бүле салыр. Ол дугайын делгереңгейи-биле Таңды кожуунунуң чагырга даргазы Алик Кертик-оолович Монгуш «Өг-бүлеге уруглар кижизидилгезинге төрээн дылдың ужур-дузазы» деп илеткелинде таныштырган. Төрээн дылынга чугааланыры дээрге-ле кижиниң ада-өгбе, төрээн чону-биле харылзаазын илеретпишаан, кижиниң амыдырал-дуржулгазынга кол черни ээлеп турар. Алик Кертик-ооловичинин амы-хууда чоруткан шинчилели ёзугаар Таңды кожуунда 500 хире сургуулдар төрээн дылында чугааланмайн турары тодараттынган. Бо байдалды эдери-биле кожуунда кижизидилге ажылынын бергенин дыңнаткан.
Сайдаш Бегзиевич Монгуш, Тыва Республиканың, В. Көк-оол аттыг Национал театрының кол режиссёру, Тыва Республикада театр уран-чүүлү тыва дылды, культураны болгаш уран-чүүлдү суртаалдаар ажылды тургустунганындан тура чорудуп келгенин бодунуң илеткелинде дыңнаткан. Оон аңгыда, хоорайда аныяк өскенниң төрээн дылынга чугааланмайн турарын демдеглеп, ол дугайында бодунуң сагыш-човаашкыннары-биле үлешкен.
Төгерик столдуң киржикчилер санал-оналын, бодалдарын ажык чугаа үезинде илереткен. Оларның бир кол түңнели – чылдың-на болуп эртип турар тыва дылдың хүннүнге уткуштур болуп турар хемчеглерде хүлээп ап турар шиитпирлерниң түңнелдери ёзугаар ажылды шыңгыы чорудар болза эки дээрзин демдеглээн.
Сайгарылгалыг ажык чугаага эртемденнер, башкылар, студентилер, күрүне болгаш хөй-ниити ажылдакчылары, культура болгаш медиа ажылдакчылар киришкен.